top of page
Zoeken

GENTIAAN

  • Foto van schrijver: Dave
    Dave
  • 6 apr 2023
  • 4 minuten om te lezen

Bijgewerkt op: 13 apr 2023




Gentian


Botanische naam

Gentiana lutea

Gebruikelijke naam

Gentiaan, gele gentiaan, gentiana, wilde gentiaan

Familie

Gentianaceae

Gebruikte delen

Wortel

Inheems voor

Grasachtige alpen- en subalpiene weiden in Midden-Europa, Zuid-Europa en West-Azië

Oogstrichtlijnen

Gentiaan, specifiek de soort G. lutea, is een plant waarvan de wortels worden geoogst voor medicinale doeleinden. Deze wortels worden gewoonlijk geoogst nadat de plant 7-10 jaar heeft gerijpt en in de herfst heeft gebloeid. Na de oogst worden de wortels gewassen en gedroogd om gisting te voorkomen, die de kwaliteit van het extract negatief kan beïnvloeden. Dit droogproces is cruciaal voor de effectiviteit van het extract bij later gebruik.


Gentiaan heeft, ondanks zijn intens bittere smaak, een rijke geschiedenis in de traditionele geneeskunde. De naam is afgeleid van koning Gentius, de laatste koning van Illyrië, die in 167 voor Christus de therapeutische eigenschappen zou hebben ontdekt. Door de geschiedenis heen zijn verschillende soorten gentiaan in verschillende culturen gebruikt om de spijsvertering te bevorderen, de eetlust te stimuleren en spijsverteringsproblemen te verlichten. Vooral de soort Gentiana lutea wordt veel gebruikt om zijn geneeskrachtige eigenschappen.(1)


Gentiaan, een plant die bekend staat om zijn bittere smaak, wordt zeer gewaardeerd om zijn geneeskrachtige eigenschappen. In Chinese en Koreaanse culturen betekent "gentiaan" "drakengalblaaskruid", wat de associatie met dit orgaan benadrukt. Dit komt door de aanwezigheid van secoiridoïde glycosiden, de belangrijkste chemische bestanddelen van de plant. Deze glycosiden komen voor in zowel de wortels als de bovengrondse delen van het geslacht Gentiana en de bredere Gentianaceae familie, maar zijn voornamelijk geïsoleerd in de cortex van de wortel. De twee belangrijkste glycosiden zijn gentiopicroside (ook bekend als gentiamarine en gentiopicrine) en amarogentine, waarbij de laatste 5000 keer bitterder is dan de eerste.(2)


Gentiaan wordt in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) gebruikt bij aandoeningen die verband houden met vochtige warmte, vooral in het lever-galblaas systeem. Deze aandoeningen kunnen zich uiten als brandend maagzuur, misselijkheid, braken, gastritis, dyspepsie en problemen met de vertering van vetten in de milt en de maag. In de lever en galblaas kan het leiden tot hepatitis en geelzucht, terwijl vochtige-warmte huidaandoeningen kunnen resulteren in eczeem. In de blaas kan het frequent en pijnlijk plassen met een geelrode kleur veroorzaken. (3)


Gentiaan, specifiek G. lutea en verwante Indiase soorten, wordt in de Ayurvedische geneeskunde gebruikt als reinigend kruid voor de lever en het spijsverteringsstelsel. Het staat bekend om zijn bittere smaak en vermogen om de maagsecretie te stimuleren, waardoor het nuttig is bij koorts, een trage spijsvertering en vergroting van de lever of milt. Bovendien wordt het beschouwd als een verkoelend en uitdrogend kruid en wordt het gebruikt bij atonische en onderzure toestanden, en bij genitale herpes. Deze eigenschappen zijn gedocumenteerd in de Ayurvedische Farmacopee.(4)


Gentiaanwortel wordt in de traditionele Iraanse geneeskunde gebruikt vanwege zijn vermogen om gif uit het lichaam te verwijderen. Een pasta van poedervormige gentiaanwortel en azijn werd plaatselijk aangebracht om giftige beten van reptielen als slangen en schorpioenen en insectenbeten te behandelen. Dit natuurlijke middel wordt al eeuwenlang gebruikt en wordt nog steeds onderzocht op zijn mogelijke geneeskrachtige eigenschappen.


Dosis voor volwassenen

Thee/Decoctie: ½ tl versnipperde wortel in 1 kop water en 5 minuten koken. Drink warm 15 tot 30 minuten voor de maaltijd of telkens wanneer acute maagpijn gepaard gaat met een vol gevoel.*

Koude maceratie: 1 tot 2 g in 150 ml koud water en 8 tot 10 uur laten zitten, daarna uitkoken.

Tinctuur: 1-2 ml (1:5 in 40%), 15 tot 30 minuten voor de maaltijd of elke keer dat acute maagpijn gepaard gaat met een vol gevoel.



Veiligheid

Gentiaan, een bittere stof, kan hoofdpijn veroorzaken bij personen die bijzonder gevoelig zijn voor bittere smaken. Het wordt afgeraden voor gebruik tijdens de zwangerschap of voor mensen met maag- en darmzweren, omdat het maagdarmirritatie kan veroorzaken, vooral als het in tinctuurvorm wordt ingenomen. Er zijn echter geen interacties bekend tussen gentiaan en andere geneesmiddelen.


Acties

Alteratief,Anthelmintisch,Ontstekingsremmend,Anti-pyretisch,Antibacterieel,Antimicrobieel,Bitter,Cholagoog,Emmenagoog,Maagstimulerend,Leverstimulerend,Peristaltisch,Sialagoog


Energie

Verkoelend,Drogend


Referencies:


(1)Mirzaee, F., Hosseini, A., Jouybari, H.B., Davoodi, A., & Azadbakht, M. (2017). Medicinal, biological and phytochemical properties of Gentiana species. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 7(4), 400–408. https://doi.org/10.1016/j.jtcme.2016.12.013

(2)Fisher, C. (2018). Materia medica of Western herbs. London: Aeon Books.

(3)Garran, T.A. (2008). Western herbs according to Traditional Chinese Medicine: A practitioner’s guide. Rochester, VT: Healing Arts Press.

(4)Khalsa, K P.S., & Tierra, M. (2010). The way of Ayurvedic herbs: The most complete guide to natural healing and health with traditional Ayurvedic herbalism. Delhi: Motila Banarsidass Publishers.

(5)

Wetenschappelijk onderzoek:









Informatie aangeboden op Achula en op deze pagina is alleen voor educatieve doeleinden. Achula maakt geen medische claim, en is ook niet bedoeld om medische aandoeningen te diagnosticeren of te behandelen. Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, en personen met bekende medische aandoeningen, moeten hun bevoegde zorgverlener raadplegen alvorens een kruidenproduct in te nemen. Links naar externe sites zijn uitsluitend ter informatie. Achula onderschrijft deze niet en is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de inhoud ervan. Lezers moeten zelf onderzoek doen naar de veiligheid en het gebruik van kruiden of supplementen.




 
 
bottom of page