Kliswortel
- Dave
- 15 feb 2023
- 5 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 13 apr 2023
Burdock Monograph
Botanische naam
Arctium Minus / Arctium Lappa
Gebruikelijke naam
Klis, Gewone klit, grote klis, gobo, bedelaarsknoppen, doornige braam
Familie
Asteraceae
Gebruikte delen
Wortel, blad, zaad/vrucht
Inheems in
Gematigde streken van Europa en Azië
Oogstrichtlijnen
Kliswortel kan het best geoogst worden in de herfst van het eerste groeijaar, voordat de bloemstengel verschijnt. Kliswortel kan ook in het vroege voorjaar van het tweede jaar worden geoogst, voordat de zaadstengel is opgekomen; nadat de stengel is opgekomen, worden de wortels te taai en te vezelig voor voedsel of kruidenpreparaten. Het graven van kliswortel vergt geduld vanwege zijn grote omvang; probeer middelgrote planten te kiezen, want de grootste exemplaren zijn moeilijker te graven.
De effecten van klis op de fysiologie worden niet helemaal begrepen. In de westerse kruidengeneeskunde wordt het beschreven als een alteratief (een tonicum voor de stofwisseling, soms een "bloedreiniger/zuiveraar" genoemd), wat een algemene beschrijving geeft van de werking, maar de effecten van klis op specifieke systemen of organen in het lichaam niet duidelijk aangeeft. De waarheid is dat klis waarschijnlijk een breed scala aan effecten heeft op veel verschillende lichaamssystemen, en daarom zeer moeilijk te definiëren is in een eenvoudige, westerse, reductionistische context. (1)
Het Europees Geneesmiddelenbureau omschrijft klis als "een traditioneel kruidengeneesmiddel dat gebruikt wordt om de hoeveelheid urine te verhogen om het spoelen van de urinewegen te bewerkstelligen als hulpstof bij lichte klachten aan de urinewegen" De wortel is ook geïndiceerd bij tijdelijk verlies van eetlust, en wordt gebruikt om chronische huidaandoeningen zoals seborroe, eczeem, steenpuisten, acne en psoriasis te verzachten. Moderne kruidenkenners waarderen kliswortel, -zaden en -bladeren om hun kalmerende, vochtafdrijvende en antilithische eigenschappen. (2)
Als het gaat om bloedzuivering doet kliswortel wonderen. De plant verwijdert gifstoffen uit het bloed en bevordert de doorstroming ervan door het hele lichaam. Uit een onderzoek blijkt dat de wortel de bloedsuikerspiegel kan helpen reguleren en nuttig kan zijn bij diabetes. Kliswortel werkt goed samen met gele klis, brandnetelblad en sarsaparilla.
Menominee en Micmac Native Americans gebruikten kliswortel voor huidzweren, terwijl de Cherokees het gebruikten voor diverse kwalen. De Chinezen gebruikten het bij hoest, verkoudheid, keelpijn, amandelontsteking, mazelen, zweren en abcessen.
Klis wordt beschouwd als een sterke leverzuiveraar met bijzondere waarde voor artritis-, klier- en huidproblemen. Kliswortel helpt verschillende organen van het lichaam bij de eliminatie, waaronder de nieren, lymfeklieren, dikke darm en huid. Het zou gifstoffen zeer snel uit het bloed verwijderen. (3)
In Japan wordt klis al ongeveer 1000 jaar als groente geteeld. Nu wordt het op grote schaal geteeld in Taiwan, China en Japan, waar de knapperige, zoete, milde en licht pikante wortel zowel rauw als gekookt wordt gegeten. (4) Kliswortel wordt gebruikt om de spijsvertering te bevorderen, deels omdat de wortel inuline bevat, een prebioticum dat het darmmicrobioom voedt. (5)
Als mild bitter en cholagoog versterkt kliswortel ook het spijsverteringsstelsel door de afscheiding van gal te stimuleren; dit helpt de eetlust en de spijsvertering te verbeteren en ondersteunt zo de gezondheid van het hele lichaam. (6)
Dosis voor volwassenen (7)
Decoctie: 1 kop (1 theelepel gedroogde wortel in 8 fl oz water)
Veiligheid
Het Europees Geneesmiddelenbureau raadt af om klis in welke vorm dan ook in te nemen terwijl je synthetische diuretica gebruikt. Verder wordt het gebruik ervan afgeraden tijdens zwangerschap of borstvoeding, omdat de veiligheidsstudies beperkt zijn.
Acties
Alteratief, Pijnstillend, Ontstekingsremmend, Antioxidant, Antilithisch, Bitter, Cholagoog, Diuretisch
Energie
Verkoelend, Bevochtigend
Referencies:
(1)Nick Moya HerbRally https://www.herbrally.com/monographs/burdock
(2)European Medicines Agency. (2010). Community herbal monograph on Arctium lappa L., radix. Retrieved from https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-monograph/final-community-herbal-monograph-arctium-lappa-l-radix_en.pdf
(3)Li, X., & Wei, W. (2002). Chinese materia medica: Combinations and applications. St. Albans, England: Donica Publishing.
(4)Bae, S., Lim, K.M., Cha, H.J., An, I.S., Lee, J.P., Lee, K.S., … An, S. (2014). Arctiin blocks hydrogen peroxide-induced senescence and cell death though microRNA expression changes in human dermal papilla cells. Biological Research, 47(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/0717-6287-47-50
(5)Li, D., Kim, J.M., Jin, Z., & Zhou, J. (2008). Prebiotic effectiveness of inulin extracted from edible burdock. Anaerobe, 14(1), 29–34. https://doi.org/10.1016/j.anaerobe.2007.10.002
(6)Hoffmann, D. (2003). Medical herbalism: The science and practice of herbal medicine. Rochester, VT: Healing Arts Press.
Wetenschappelijk onderzoek
Antiproliferative and apoptotic effects of butyrolactone lignans from Arctium lappa on leukemic cells.
Arctigenin from Arctium lappa inhibits interleukin-2 and interferon gene expression in primary human T lymphocytes.
Comparative analysis of caffeoylquinic acids and lignans in roots and seeds among various burdock (Arctium lappa) genotypes with high antioxidant activity.
Control of microorganisms of oral health interest with Arctium lappa L. (burdock) extract non-cytotoxic to cell culture of macrophages (RAW 264.7).
Diarctigenin, a lignan constituent from Arctium lappa, down-regulated zymosan-induced transcription of inflammatory genes through suppression of DNA binding ability of nuclear factor-kappaB in macrophages.
Effects of Arctium lappa L. (burdock) root tea on inflammatory status and oxidative stress in patients with knee osteoarthritis.
Evaluation of the antiproliferative activity of the leaves from Arctium lappa by a bioassay-guided fractionation.
Exercise training and burdock root (Arctium lappa L.) extract independently improve abdominal obesity and sex hormones in elderly women with metabolic syndrome
In vitro anti-inflammatory effects of arctigenin, a lignan from Arctium lappa L., through inhibition on iNOS pathway.
Mechanism of arctigenin-mediated specific cytotoxicity against human lung adenocarcinoma cell lines.
Neuroprotective effects of Arctium lappa L. roots against glutamate-induced oxidative stress by inhibiting phosphorylation of p38, JNK and ERK 1/2 MAPKs in PC12 cells.
Study on human intestinal bacterium Blautia sp. AUH-JLD56 for the conversion of arctigenin to (-)-3'-desmethylarctigenin.
Informatie aangeboden op Achula en op deze pagina is alleen voor educatieve doeleinden. Achula maakt geen medische claim, en is ook niet bedoeld om medische aandoeningen te diagnosticeren of te behandelen. Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, en personen met bekende medische aandoeningen, moeten hun bevoegde zorgverlener raadplegen alvorens een kruidenproduct in te nemen. Links naar externe sites zijn uitsluitend ter informatie. Achula onderschrijft deze niet en is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de inhoud ervan. Lezers moeten zelf onderzoek doen naar de veiligheid en het gebruik van kruiden of supplementen.
